Coraz większa liczba osób poszukuje porad z zakresu prawa odszkodowawczego i chce dochodzić odpowiedzialności odszkodowawczej. Kiedy takie postępowanie jest uzasadnione, co obejmuje odszkodowanie i jak rozsądnie ustalić formę albo wysokość danego świadczenia albo zadośćuczynienia? O tym w dalszych częściach artykułu.
Wszystkie działania mają następstwa
Ustawowe regulacje dotyczące prawa odszkodowawczego wskazują, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność na tzw. normalne następstwa swoich działań lub za te wynikające z zaniechania, w wyniku których doszło do szkody. By określić, czym one są, należy sięgnąć do kodeksu cywilnego.
Z art. 361 wynika, że odpowiedzialnym za zadośćuczynienie w takich sytuacjach jest „zobowiązany do odszkodowania”, który nie musi być tożsamy ze „sprawcą”. Często zdarza się że są to dwie różne osoby – dla przykładu pracodawca i pracownik czy rodzic i dziecko. Podmiot odpowiedzialny każdorazowo ustalany jest w odniesieniu do poszczególnych regulacji w odniesieniu do zakresów odpowiedzialności.
Kontynuując powyższe przykłady należy więc stwierdzić, że rodzice są odpowiedzialni za dzieci, a producent za produkt, który może okazać się niebezpieczny. Inną kwestią pozostaje odpowiedzialność za wydarzenia, które nie wiążą się w ludzką działalnością, jak na przykład działanie sił natury.
Aby ustalić normalne następstwa danego działania czy zaniechania, konieczne jest określenie zależności przyczynowo-skutkowej, jaka zachodzi między działaniem/zaniechaniem danej osoby a powstałą szkodą. Dopiero na tej podstawie widoczna jest konieczna przesłanka wskazująca na możliwość zastosowania prawa odszkodowawczego.
Które następstwa szkody uchodzą w prawie odszkodowawczym za normalne
Mówiąc ogólnie, w prawie odszkodowawczym, przyjmuje się, że normalnymi skutkami są te, które w danych okolicznościach zachodzą zawsze lub wystąpią z dużym prawdopodobieństwem, jeśli nastąpi połączenie pewnych zdarzeń. Przyjrzyjmy się przykładowi:
- określone wydarzenia: prace budowlane,
- szkoda: zniszczenie znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie wykonywanych prac nieruchomości,
- zobowiązany do odszkodowania: wykonawca jeśli prowadzi działalność lub jego pracodawca, jeśli jest zatrudniony.
Istotne w takich sytuacjach jest ustalenie, czy pomiędzy poszczególnymi zdarzeniami istnieje powiązanie oraz czy dane zdarzenie było warunkiem koniecznym zaistnienia skutku, czyli czy bez niego ten skutek mógłby wystąpić. Wówczas można ustalić, czy sekwencja zdarzeń była „normalna” czyli typowa, czy można się było jej spodziewać.
Zastosowanie tu mają, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, zasady doświadczenia życiowego oraz wiedzy specjalistycznej i naukowej. W praktyce jednak określenie normalnych następstw może okazać się niełatwe, a okoliczności nie będą oczywiste. Dlatego w prawie odszkodowawczym można powoływać się na opinie biegłych oraz dorobek judykatury, czyli orzecznictwa sądowego (najczęściej Sądu Najwyższego).
Kiedy ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania
W polskim prawie cywilnym, obejmującym prawo odszkodowawcze, z reguły obowiązuje zasada pełnego odszkodowania, od której wyjątki muszą być przewidziane umową lub odpowiednią ustawą. Zgodnie z rzeczoną zasadą, zobowiązany do odszkodowania jest tym samym zobowiązany, by naprawić spowodowaną szkodę, którą należy rozumieć następująco: na szkodę składają się poniesione straty i zaprzepaszczone korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby szkoda nie zaistniała. Na ogół:
- stratą nazywa się pomniejszenie majątku poszkodowanego – ma więc ona wymiar praktyczny,
- szkoda polegająca na utracie korzyści ma z kolei wymiar hipotetyczny i wymaga każdorazowego indywidualnego rozpatrzenia.
Oznacza to, że odszkodowanie obejmuje naprawienie szkody w możliwie dużym zakresie.
Korzystaj z pomocy
Dochodząc swoich praw w zakresie prawa odszkodowawczego, nieocenioną pomocą będzie dobry adwokat, który ma doświadczenie w materii prawa odszkodowawczego, jak białostocka mecenas Urszula Zajko. Takie sprawy wymagają biegłości i rozeznania w bogatym orzecznictwie, które może przysłużyć się Klientowi. Z doświadczenia naszej kancelarii wynika, że tylko ścisła współpraca przy ustalaniu faktów, zwrócenie uwagi na pozornie nieznaczące czynniki, może doprowadzić do uzyskania satysfakcjonującego odszkodowania i/lub zadośćuczynienia.
