Udział adwokata w postępowaniu sądowym mającym na celu pozbawienie władzy rodzicielskiej jest najczęściej nieodzowny. W tego typu sprawach pomocne jest doświadczenie zawodowe – jak to, które posiada mecenas Urszula Zajko – na bazie którego przygotowuje ona klarowną, rzeczową argumentację, urzeczywistniającą pomyślny wynik procesu.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej w majestacie prawa
Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest instytucją prawną, mającą na celu zapewnienie dziecku optymalnych warunków rozwojowych, wychowawczych i życiowych. Sąd może pozbawić władzy rodzicielskiej jednego lub oboje rodziców.
Wiąże się z tym wiele społecznych kontrowersji, które przesłaniają fundamentalny fakt, że pozbawienie władzy rodzicielskiej oznacza odebranie rodzicom prawa podejmowania decyzji w kwestiach dziecka, ale nie oznacza całkowitego zerwania z nim kontaktów. Rodzic pozbawiony praw rodzicielskich może, a nawet ma obowiązek, utrzymywać z kontakty z dzieckiem.
Tryb wszczęcia postępowania
Postępowanie takie wszczynane jest na wniosek, uzasadniony przesłankami, które określa art. 111 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wynika z niego, że władza rodzicielska może zostać zakwestionowana w następujących sytuacjach:
zaistnienie trwałej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej (np. wyjazd dotychczas sprawującego władzę rodzica na czas nieokreślony za granicę wiążący się z bakiem zainteresowania dzieckiem, umieszczenie rodzica w zakładzie leczniczym z powodu nieuleczalnej choroby, osadzenie w więzieniu celem odbycia długoletniej kary, zaginięcie, przewlekłe, obłożne chorowanie);
nadużywanie władzy rodzicielskiej (nakłanianie do procederów przestępczych, wykorzystywanie do pracy zarobkowej czy nadmiernej pracy w domu, wykorzystywanie do czynów nierządnych, nakładanie do prostytucji, nadmierne karcenie, szczególnie cielesne, a także wychowywanie we wrogości do drugiego rodzica);
rażące zaniedbywanie obowiązków względem małoletniego (doprowadzenie dziecka wskutek zaniedbań wychowawczych do niewłaściwego zachowania w szkole, braku postępów w nauce, uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych, nałogi alkoholowe i narkotyczne, nieobyczajny tryb życia).
Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej może zostać złożony przez każdą osobę, mającą w tym interes prawny. Mogą to zatem być:
członkowie rodziny małoletniego,
szkoła, placówka wychowawcza, do której małoletni uczęszcza, w której przebywa,
prokurator we wniosku przedmiotowym,
sąd, wszczynający postępowanie z urzędu zgodnie z art. 51 art. 23 kodeksu karnego.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej w wyniku rozwodu
Zgodnie z aktualizacją kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 2009 roku w postępowaniu rozwodowym sąd dysponuje dwoma możliwościami w zakresie regulacji władzy rodzicielskiej.
Sąd może przekazać pełnię władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając tym samym władzę drugiego. Na ogół pełnię władzy przyznaje się temu z rodziców, z którym dzieci mieszkają na co dzień. W konsekwencji oznacza to, że rodzic z ograniczonym prawem opieki może współdecydować o niektórych aspektach życia dziecka (wybór szkoły, spędzanie wolnego czasu), jednak praktyka pokazuje, że wszystko zależy od tego, jak szeroki zakres uprawnień zostanie ustalony.
Sąd może powierzyć władzę rodzicielską obojgu rodzicom, gdy przedstawią warunki porozumienia, które określa sposób wykonywania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem podporządkowany jego dobru. Przygotowany przez nich plan wychowawczy zawiera podział praw i obowiązków.
Ważne! Jeśli rodzicom zależy na tym, by oboje dysponowali władzą rodzicielską, konieczne jest wypracowanie spójnego stanowiska, obejmującego określenie: miejsca pobytu dziecka, tego, które decyzje mogą być podejmowane przez jedną ze stron, a które wspólnie (np. wyjazd za granicę, organizacja wypoczynku, wybór szkoły, leczenie), sposobu i rodzaju kontaktów z rodziców dzieckiem, dziecka z dziadkami, alimentów). Oznacza to, że sądowi należy przedstawić w formie pisemnej lub ustnej zaprotokołowanej w czasie rozprawy: wniosek zawierający taką intencję, plan wychowawczy obejmujący porozumienie opisujące sposób wykonywania władzy rodzicielskiej i harmonogram kontaktów z dzieckiem, biorący pod uwagę przede wszystkim jego dobro. Ustalenia mogą także zostać poczynione w drodze mediacji, w takiej sytuacji mediator dostarcza specjalny formularz. Dokumenty te winny przekonać sąd, że obie strony będą w przyszłości współdziałać w interesie dziecka.
Prawo przewiduje możliwość przywrócenia przedmiotowej władzy
Ustawodawca przewidział, że w określonych okolicznościach władza rodzicielska, której rodzice zostali pozbawieni, może zostać sądownie przywrócona, zgodnie z art. 111 § 2 k.r. i o., który stanowi, że po ustaniu przyczyny, będącej podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może postanowić o jej przywróceniu.
Pomoże adwokat lub mediator
W sprawach dotyczących pozbawienia praw rodzicielskich celem jest uniknięcie konfliktów w odniesieniu do decyzji mających wpływ na prawidłowy rozwój dziecka. Rodzicowi sprawującemu taką władzę powierzona zostaje piecza nad dzieckiem, zarządzanie jego majątkiem oraz reprezentowanie go.
Sprawy tego typu rozstrzygane są w drodze postępowania sądowego lub w drodze mediacji – w zależności od okoliczności towarzyszących wystąpieniu z wnioskiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej. Na obie opcje zdecydować się mogą Klienci adwokat Urszuli Zajko. Szczegóły warto omówić w jej białostockiej kancelarii prawnej, ponieważ w sprawach o pozbawienie władzy rodzicielskiej niejednokrotnie – jak wynika z praktyki – decydują szczegóły i umiejętność właściwego ich naświetlenia przed sądem.