Spis treści

Sporządzanie pism procesowych, w tym także pozwu rozwodowego, powinno się odbywać w oparciu o obowiązujące zapisy prawne. W związku ze zmianami w Kodeksie postępowania cywilnego, wzrasta rola mediatora oraz mediacji, a brak prób polubownego zakończenia sporu należy uzasadnić w pozwie. O procedury oraz konsekwencje warto zapytać adwokata.

Instytucja mediatora a nowy wymóg formalny

Od 1 stycznia 2016, zgodnie z art. 187 § 3 pkt. 3 Kodeksu postępowania cywilnego, każdy pozew rozwodowy powinien zawierać zapis dotyczący mediacji przedsądowych. Oznacza to, że należy poinformować Sąd, czy strony skorzystały z pomocy mediatora, zanim został sporządzony pozew. Procedura taka ma na celu wyczerpanie wszystkich możliwości polubownego rozwiązania sporów, a w przypadku spraw rozwodowych dodatkowo zwiększa szansę na zaniechanie złożenia pozwu.

Są jednak sytuacje, w których nie dochodzi do zawarcia ugody przedsądowej, a tym samym do spotkania małżonków, z których jedno zdecydowało się na zakończenie małżeństwa rozwodem.

  1. Jedna ze stron sporu nie stawia się na spotkanie mediacyjne mimo otrzymania informacji o ustalonym terminie takiego spotkania.
  2. Konflikt pomiędzy małżonkami jest na tyle silny, że niemożliwe jest jego pomyślne zakończenie, brakuje dobrej woli zainteresowanych.
  3. Strony sporu są już w nowych związkach, nastąpiło faktycznie rozstanie, zatem rola mediatora rodzinnego nie może zostać w pełni zrealizowana.

Wciąż mówimy tutaj o mediacjach dobrowolnych, nieobowiązkowych, a również brak nakazu nie działa mobilizująco. Może się jednak zdarzyć, że zmiany w prawie realnie wpłyną na zmianę postawy strony planującej wniesienie pozwu oraz pozwanego/pozwanej.

Rola mediatora rodzinnego w postępowaniu przedsądowym

Wstępem do osiągnięcia realnego porozumienia i chęci odbudowania więzi pomiędzy małżonkami powinna być terapia małżeńska, lecz często dopiero mediator jest osobą, która rozmawia ze stronami sporu w rzetelny i profesjonalny sposób na temat powstałych konfliktów.

Może to być adwokat, który spełnia poniższe warunki:

  • ma merytoryczne przygotowanie psychologiczne lub prawnicze,
  • posiada potwierdzone doświadczenie w prowadzeniu spraw rodzinnych,
  • odbył specjalistyczne kursy lub szkolenia z zakresu prowadzenia mediacji.

Osoba taka będzie w stanie przedstawić pozytywne aspekty pozostania w związku małżeńskim, jeżeli nie zachodzą okoliczności przedstawione w poprzednim akapicie. Niemniej i w takich sytuacjach istnieje szansa, lecz znacznie mniejsza, na zażegnanie sporu w drodze przedsądowej.

Sąd również może skierować na mediacje

Art. 187. K.p.c. „Wymogi formalne pozwu” zawiera obecnie w punkcie 3. zapis: „informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.”. Informację o podjęciu lub braku podjęcia prób polubownego rozstrzygnięcia sprawy należy zamieścić już w petitum (pierwsza część wniosku), ponieważ dla Sądu może to być kluczowa kwestia w dalszym postępowaniu.

Jeżeli do spotkania z mediatorem nie doszło, niezależnie od przyczyn Sąd może skierować strony na obligatoryjne rozmowy mediacyjne.

Również w takich przypadkach:

  • postępowanie mediacyjne jest niejawne,
  • protokół mediacyjny zawiera jedynie informację, czy doszło do mediacji i do ugody, a nie szczegóły samych mediacji,
  • osoba mediatora nie może być świadkiem w sprawie – pozostaje bezstronna.

Przesłanki wskazujące na możliwość pojednania się małżonków mogą skutkować wycofaniem pozwu rozwodowego (osobą uprawnioną do wycofania pozwu jest jedynie strona, która ten pozew składa).

Kwestie majątkowe, alimentacyjne – łatwiej z mediatorem

Zarówno podczas mediacji przedsądowych, jak również tych wyznaczonych przez Sąd, mediator przedstawia w sposób bezstronny wszystkie możliwości dotyczące ugodowego rozstrzygnięcia w poszczególnych punktach spornych. Często właśnie niewiedza oraz brak fachowej pomocy prawnej sprawiają, że małżonkowie nie widzą szans na zgodność ustaleń co do poszczególnych kwestii, dotyczących rozwiązania małżeństwa lub decyzji o pozostaniu w związku małżeńskim. Z doświadczonym mediatorem uzyskacie Państwo odpowiedzi na nurtujące pytania.

Przeczytaj również: Mediacje w prawie rodzinnym. Część 1.: Rozwiązywanie konfliktów i sporów

Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi

Jakie są formalne wymogi dotyczące mediacji w postępowaniu rozwodowym?

Mediacje w postępowaniu rozwodowym są częścią wymogów formalnych, gdzie strony muszą poinformować sąd o ewentualnym skorzystaniu z pomocy mediatora przed złożeniem pozwu.

Kto może być mediatorem rodzinnym?

Mediatorem rodzinnym może być osoba z odpowiednim przygotowaniem psychologicznym lub prawniczym, posiadająca doświadczenie w sprawach rodzinnych oraz ukończona specjalistycznymi kursami z zakresu mediacji.

Czy sąd może skierować strony na mediacje?

Tak, sąd ma możliwość skierowania stron na obligatoryjne rozmowy mediacyjne, nawet jeśli wcześniej nie doszło do spotkania z mediatorem.

Jakie korzyści niesie mediacja w rozstrzyganiu kwestii majątkowych i alimentacyjnych?

Mediacja pozwala na bezstronne przedstawienie wszystkich możliwości ugodowego rozstrzygnięcia sporów, często ułatwiając osiągnięcie porozumienia dzięki fachowej pomocy prawnej.

Czy mediacje są obowiązkowe w sprawach rozwodowych?

Mediacje są dobrowolne, ale brak prób polubownego rozwiązania sporu należy uzasadnić w pozwie rozwodowym.