O tym, kto ponosi koszty mediacji, stanowi w głównej mierze Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, a także Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów. Zapisy powyższych dotyczą zarówno mediacji pozasądowych, jak też sądowego postępowania mediacyjnego. Rolą mediatora, niezależnie od rodzaju sprawy, jest prowadzenie mediacji od pierwszego kontaktu po osiągnięcie formalnego porozumienia. Działania takie są odpłatne i właśnie o kosztach powiemy w dzisiejszym artykule.
Kto ponosi koszty mediacji pozasądowych?
Do naszej kancelarii prawnej zgłaszają się Klienci, szukający pomocy również w sprawach, które można rozwiązać bez udziału sądu. Takie jest pierwotne założenie prowadzenia mediacji – szybkie rozwiązywanie konfliktów i kwestii spornych bez kierowania spraw na drogę sądową.
Jeżeli więc nasi prawnicy przyjmują mediowanie, o tym, kto ponosi koszty mediacji decydują strony sporu, natomiast co do zasady:
- opłatę rejestracyjną za rozpoczęcie procedury mediacyjnej wnosi strona zgłaszająca sprawę do mediacji,
- opłatę mediacyjną, czyli pozostałe koszty mediacji strony dzielą równo między siebie, chyba że zgodnie zdecydują inaczej.
Do kosztów mediacji należą łącznie opłata za:
- spotkanie wstępne, czyli pierwsze spotkanie z mediatorem;
- pierwszą (trwającą maksymalnie 2 godziny) i każdą kolejną sesję mediacyjną;
- spotkanie finalizujące mediacje (trwa maksymalnie 30 minut), gdy strony podpisują porozumienie;
- sporządzenie porozumienia mediacyjnego stron; jest to ostatni etap mediacji pozasądowych.
W tych mediacjach koszty pokryte muszą zostać w całości, a mediator nie przystąpi do działania, przed zaksięgowaniem środków na koncie.
Kto ponosi koszty sądowego postępowania mediacyjnego?
Ten rodzaj mediacji niesie ze sobą więcej zawiłości, chociażby przez sam fakt, że mediacje przedsądowe mogą się odbywać:
- z decyzji sądu – zarządzone przez sąd, dotyczą obu stron postępowania, natomiast z założenia są dobrowolne, więc można odmówić brania w nich udziału,
- z decyzji stron postępowania – strony wnoszą do sądu o przeprowadzenie mediacji, gdy postępowanie jest już w toku (sam sąd może to zrobić jedynie przed pierwszą rozprawą; wyjątek stanowią wyłącznie sprawy o rozwód i separację),
- jako opcja pośrednia – gdy pozew jest już w sądzie, natomiast w czasie oczekiwania na rozprawę strony zdecydują o przystąpieniu do mediacji.
Zwyczajowo koszty mediacji pokrywane są przez sąd lub/i przez strony sporu.
- Sąd ponosi koszty mediacji w sprawach karnych oraz w sprawach dotyczących osób nieletnich.
- Strony ponoszą koszty postępowania w sprawach cywilnych, czyli między innymi: rodzinnych, środowiskowych, gospodarczych. Opłaty dzieli się zazwyczaj po połowie, chyba że strony postanowią inaczej (analogicznie jak w mediacjach pozasądowych).
- Sąd i strona wnosząca pozew ponoszą równocześnie część kosztów, gdy w wyniku mediacji sądowych dojdzie do zawarcia ugody. Wtedy:
◦ strona, która uiściła opłatę sądową może zwrócić się do sądu o zwrot 75% wartości tej opłaty,
◦ koszty samych mediacji nadal są zobowiązaniem stron, dlatego należy jej uiścić niezależnie od opłat sądowych.
Wiadomo zatem, kto ponosi koszty mediacji, natomiast co ważne: koszty mediacji pozasądowych oraz sądowego postępowania mediacyjnego ponosi się również w przypadku zawarcia ugody. Ponadto wynagrodzenie mediatora jest niezależne od wyniku mediacji.
Warto unikać dodatkowych kosztów, czyli mediacje w praktyce
Okoliczności, które sprawiają, że jedna ze stron lub obie strony zostaną obciążone dodatkowymi kosztami to okoliczności, których można się ustrzec przy minimalnym zaangażowaniu. Po pierwsze, sąd może nałożyć na stronę obowiązek zwrotu kosztów w przypadku nieuzasadnionej odmowy udziału w mediacji sądowej. Po drugie, taka sama sytuacja ma miejsce w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności jednej lub obu stron na ustalonym wcześniej spotkaniu mediacyjnym.
Co ważne, mediacje pozasądowe oraz te ustanowione przez sąd, mają charakter dobrowolny, dlatego w przypadku braku woli uczestniczenia w mediacjach, a tym samym dojścia do porozumienia na zasadzie ugody, należy tę kwestię zgłosić mediatorowi. Pozwoli to zaoszczędzić czas osób zaangażowanych w dany spór i pominąć mediowanie, które w tym przypadku okaże się bezzasadne.
O tym, kto ponosi koszty mediacji warto porozmawiać z prawnikiem
Mediator powinien być pomocnikiem w dialogu stron niezależnie od rodzaju sprawy. Czy to postępowanie cywilne, karne, czy związane z zapisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, pomoc adwokacka pozwoli Państwu podjąć właściwe działania. Niezależnie od tego, kto ponosi koszty mediacji w danej sprawie, udział w mediacjach pozwoli zmniejszyć liczbę rozpraw oraz skrócić czas trwania danej sprawy. W przypadku mediacji pozasądowych jest natomiast szansa na ugodę bez procesu sądowego.
