Orzecznictwo sądowe dotyczące każdego pozwu o rozwód wiąże się z przeprowadzeniem procesu, w którym ustalane jest, czy wyrok powinien być wydany zgodnie z powództwem. Są okoliczności, w których sąd może uznać, że poza przesłankami pozytywnymi (głównie rozkład pożycia małżeńskiego) istnieją również przesłanki negatywne, w obliczu których nie należy rozwiązywać małżeństwa. Jedną z takich przesłanek jest szeroko pojęta sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.
Gdy kwestie dotyczące pozwu o rozwód dotyczą samych współmałżonków
Przekonanie o tym, że wystarczy zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, aby sąd orzekł zakończenie małżeństwa, prowadzić może do wielu nieporozumień. W obliczu obowiązujących norm prawnych takie postępowania nie wymagałyby dodatkowych działań, natomiast skład sędziowski bierze pod uwagę również pozostałe okoliczności i na tej podstawie może oddalić powództwo rozwodowe.
Tak w przypadku małżeństw wspólnie wychowujących dzieci, jak i bezdzietnych, nie powinno dojść do sytuacji, w której strona pozwana dozna rażącej krzywdy wskutek rozwiązania małżeństwa. Pozwowi o rozwód należy zatem przyjrzeć się uważniej pod względem zasadności jego składania.
Negatywne przesłanki z punktu widzenia strony pozwanej
Osoba składająca pozew o rozwód (powód/powódka) przedstawia zawsze w uzasadnieniu argumenty mające na celu przekonać sąd, że wyrok w sprawie powinien zakończyć małżeństwo. Ważna jest jednak odpowiedź osoby pozwanej, która może ustosunkować się do pozwu pisemnie przed pierwszą rozprawą albo podczas samej rozprawy, gdy będzie składać zeznania w odpowiedzi na powództwo.
Sąd może oddalić powództwo, gdy:
1. pozew składa małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia – jeżeli w takiej sytuacji strona pozwana nie zgadza się na rozwód, należy brać pod uwagę ryzyko oddalenia powództwa przez sąd; zapada wtedy wyrok o oddaleniu powództwa;
- wyjątek – gdy strona pozwana zgadza się na rozwód mimo całkowitej winy powoda/powódki, wyrok może być zgodny z wnioskiem zawartym w pozwie;
- ponadto, jeżeli po oddaleniu powództwa strona ponownie złoży pozew ze względu na nowe okoliczności (na przykład brak woli odbudowania relacji małżeńskich strony pozwanej), sąd może orzec rozwód;
2. rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (art. 56. § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), czyli gdy drugi małżonek:
- ze względów zdrowotnych potrzebuje opieki oraz wsparcia, zwłaszcza w ciężkich chorobach, kalectwie;
- nie ma odpowiedniego wykształcenia, kwalifikacji czy doświadczenia do podjęcia pracy, ponieważ wcześniej zajmował się wyłącznie wychowywaniem dzieci z małżeństwa lub przysposobionych, kosztem samorozwoju;
- znalazłby się w niedostatku ze względu na zaawansowany wiek;
3. okoliczność stanowi choroba psychiczna strony pozwanej – dotyczy to także sytuacji, w której doszło do trwałego i całkowitego rozkładu pożycia małżeńskiego.
Powyższe kwestie warto uzupełnić jeszcze o sens zasady rekryminacji oraz wyjątki z nim związane. Co zatem musi mieć miejsce, gdy jedno z małżonków, tak jak w punkcie 1., jest całkowicie winne rozkładu pożycia, a sąd mimo wszystko orzeknie jak w powództwie?
Wyrok rozwodowy mimo negatywnych przesłanek
Tak w sprawach prowadzonych przez kancelarię mecenas Urszuli Zajko, jak i w wielu innych trafiających na wokandę, zdarzają się rozwody, gdy podczas rozpraw sąd rozwiązuje małżeństwo mimo występowania przesłanek negatywnych. Zasada rekryminacji określa co prawda, że powództwo powinno zostać oddalone, gdy pozew składa osoba wyłącznie winna rozkładu pożycia, lecz i tutaj są wyjątki.
- Odmowa strony pozwanej wynika wyłącznie z pobudek ubocznych, na przykład negatywnego lub wrogiego stosunku do partnera/partnerki współmałżonka.
- Gdy sąd stwierdzi, że odmowa wyrażenia zgody wynika wyłącznie z chęci celowego przedłużenia procesu sądowego, aby opóźnić możliwość zalegalizowania związku nieformalnego współmałżonka.
- Gdy odmowa ma na celu wyłącznie uzyskanie lub czerpanie korzyści majątkowych, które zostaną utracone po zakończeniu małżeństwa.
O tym, czy dojdzie do oddalenia powództwa, czy do odrzucenia pozwu decydują dodatkowe okoliczności, o których w przyszłości przeczytacie Państwo na naszym blogu.
Przeczytaj również: Sprawy rozwodowe z negatywnymi przesłankami, cz. 2
Niezawisłość sędziowska a pozew o rozwód
Stale wysoki poziom zainteresowania pozwami o rozwód w kontekście profesjonalnego ich tworzenia sprawia, że można odpowiednio przygotować się do rozprawy. Zwiększa to szansę na wyrok podczas pierwszej lub jednej z pierwszych rozpraw. Podobnie w przypadku pisania odpowiedzi na pozew – tutaj również dobra kancelaria prawna może okazać się nieoceniona.
W drugiej części artykułu przybliżymy aspekty negatywnych przesłanek dotyczących dzieci małżonków, którzy wnioskują o rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód. Zapraszamy już wkrótce.
