Tytułowe pytania zadawane są również przez naszych Klientów w dwóch różnych kwestiach związanych z procesami sądowymi, dotyczącymi rozwodów. Pytanie: ile trwa sprawa rozwodowa?, zadawane bywa mylnie przy pojedynczej rozprawie w toku całego postępowania, natomiast wraz z tym, jak długo trwa rozwód, dotyczy ono wszystkich rozpraw sądowych – od pierwszej aż po ostatnią. Za początek postępowania należy jednak uznać moment złożenia pozwu we właściwym sądzie. Rozprawą zamykającą proces sądowy jest natomiast ta, na której zostanie ogłoszony wyrok.
Skąd wiadomo, ile trwa sprawa rozwodowa?
Nie sposób jednoznacznie określić, ile trwa sprawa rozwodowa na zasadzie prognozowania, natomiast oprzeć się można o kilka konkretnych źródeł.
1. Doświadczenie prawnika/kancelarii prawnej
Im dłuższe doświadczenie wybranego przez Państwa prawnika w sprawach rozwodowych, tym bardziej rzetelne informacje co do orientacyjnego trwania danej sprawy rozwodowej. Podejmując się reprezentowania stron w sądzie, adwokat wie, ile w określonych okolicznościach może trwać postępowanie sądowe. Na wydłużenie postępowania wpływa między innymi pozew z wnioskowaniem orzeczenia o winie.
2. Dostęp do zbiorów orzeczeń sądowych
Obecnie poszczególne orzeczenia sądowe udostępniane są w publicznych bazach danych. Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi Portal orzeczeń sądów powszechnych. Stan dokumentów w bazie na czerwiec 2019 roku przekracza 300 tysięcy, wiele z nich dotyczy orzecznictwa w sprawach rozwodowych. Jak długo trwa rozwód można dowiedzieć się zatem w odniesieniu do charakteru poszczególnych spraw tak zakończonych przed danym sądem rejonowym, jak i okręgowym.
3. Roczniki demograficzne GUS
Dane Głównego Urzędu Statystycznego stanowią wiarygodne źródło dotyczące nie tylko zawierania małżeństw i rozwodów, ale także informacje dotyczące tego, ile czasu upłynęło od pierwszej rozprawy do uzyskania rozwodu. Na tej podstawie dowiedzieć się można, że w 2017 roku 65 257 małżeństw zostało rozwiązanych przez rozwód, a okres od wniesienia powództwa do prawomocnego wyroku wynosił najczęściej 2-3 miesiące (18 913 spośród wszystkich rozwodów).
Skrócenie lub wydłużenie postępowania rozwodowego
Jak długo trwa rozwód oraz jakie czynniki mogą wpłynąć na czas trwania całego postępowania sądowego w sprawie danego rozwodu, wiadomo czasami już podczas pierwszej rozprawy, lecz znacznie częściej dopiero w wyniku kolejnych rozpraw zapada prawomocny wyrok.
Podejmując jednak ten wątek, należy wskazać kilka istotnych okoliczności, które mogą:
- skrócić czas trwania sprawy rozwodowej – do tej grupy należą:
◦ wspomniane w poprzednim artykule pozwy o rozwód bez orzekania o winie,
◦ brak wspólnego lub wspólnie wychowywanego potomstwa,
◦ zgodność co do podziału majątku wspólnego, jeżeli również tego dotyczy sprawa, - wydłużyć sprawę rozwodową – najbardziej oczywiste to:
◦ rozwód z orzekaniem o winie jednej ze stron (lub decyzją sądu – obu stron),
◦ niezgodność małżonków co do opieki nad dziećmi i podziału majątku,
◦ przedstawianie przez strony kolejnych dowodów oraz wniosków.
Do przedłużenia procedur rozwodowych dochodzi również z decyzji sądu, który może w uzasadnionych okolicznościach:
- zdecydować o potrzebie przeprowadzenia mediacji,
- wnioskować o opinię biegłych odnośnie każdej ze stron,
- przeprowadzić ponowne przesłuchanie wszystkich lub poszczególnych świadków.
Niezależnie od przyczyn przedłużającej się sprawy rozwodowej, według danych GUS w 2017 roku jedynie 2 072 sprawy w skali całego kraju trwały dłużej niż dwa lata, zatem widoczna jest tendencja zdecydowanie ku skracaniu postępowania przy dobrej woli obu stron procesu.
Ile trwa sprawa rozwodowa z uwzględnieniem apelacji?
Od wyroku sądu I instancji przysługuje apelacja. Jeżeli strona składająca pozew lub strona pozwana ma zastrzeżenia do wyroku sądu, może w sądzie apelacyjnym, czyli w sądzie II instancji, złożyć zaskarżenie wyroku rozwodowego. Większość apelacji dotyczy orzeczenia o winie w przypadku, gdy:
- w pozwie wnoszono o rozwód bez orzekania o winie, a sąd orzekł winę całkowitą jednej ze stron lub winę dwojga stron,
- pozew dotyczył obarczenia osoby pozwanej za rozkład pożycia małżeńskiego, lecz sąd orzekł o całkowitej winie osoby składającej pozew,
- w wyroku sąd orzekł inaczej niż było to wskazane nie tylko odnośnie winy za rozkład małżeństwa, lecz również w kwestii opieki nad dziećmi i podziału majątku.
Co do samego orzekania o winie, ma to istotne znaczenie, ponieważ strona uznana za wyłącznie winną rozpadu małżeństwa, ma obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka/byłej małżonki.
W przypadku orzeczenia winy obu stron, alimenty mogą być przyznane każdej ze stron, gdy ta znajduje się w sytuacji niedostatku. Obowiązek taki nie jest przy tym ograniczony czasowo, co oznacza, że strona może wnioskować o alimenty dla siebie w dowolnym czasie – do momentu zawarcia nowego związku małżeńskiego. Dla porównania, przy braku orzekania o winie obowiązek ten ustaje po 5 latach.
Okres na złożenie apelacji to 14 dni od daty dostarczenia stronom wyroku wraz z uzasadnieniem. Standardowo wyrok jest prawomocny po 21 dniach, natomiast w przypadku apelacji prawomocnym jest dopiero wyrok sądu II instancji.
Przeczytaj również: Jak wygląda sprawa rozwodowa?
Jak długo trwa rozwód, a także inne pytania z nim związane
Wsparcie adwokata w przypadku procesów rozwodowych sprawia, że można z dużym prawdopodobieństwem odpowiedzieć na pytanie: jak długo trwa rozwód? Współpraca taka może, z decyzji Klientów kancelarii prawnej, obejmować zarówno działania przedsądowe (poradnictwo przed procesem, przygotowanie pozwu rozwodowego). Adwokata można włączyć do sprawy również w trakcie trwania postępowania rozwodowego. Prawnik to realne wsparcie, a przy tym szeroka wiedza merytoryczna.
