Alternatywą dla postępowania sądowego jest skorzystanie z możliwości polubownego rozwiązania sporu pod okiem specjalisty. Pojawiają się tu jednak pytania, jakie uprawnienia posiada mediator sądowy oraz jakie sprawy można rozpatrywać z jego pomocą – poniżej przedstawiamy odpowiedzi.
Zamiast sali sądowej
Zanim wyjaśnimy, jakie uprawnienia posiada mediator sądowy, przyjrzyjmy się temu, czym są mediacje. Ta forma poszukiwania drogi do ugody między stronami wywodzi się z teorii sprawiedliwości naprawczej, czyli ukierunkowanej na dialog prowadzący do porozumienia – obustronnie satysfakcjonującego konsensusu. Z założenia jest to więc dążenie do uzyskania odpowiedniego rozwiązania z poszanowaniem oczekiwań pokrzywdzonego i z wzięciem odpowiedzialności przez sprawcę. Postępowanie ma charakter dobrowolny i poufny, co znaczy, że jego przebieg objęty jest tajemnicą. Prowadzi je mediator – wykwalifikowany specjalista, bezstronny i co najważniejsze – zaakceptowany przez obie strony. Uczestnicy mogą go samodzielnie wybrać.
Zamiast sędziego
Jeśli strony nie wskażą osoby, z którą chcą współpracować, a sąd skieruje sprawę na tę drogę, mediator zostanie wyznaczony odgórnie z uwzględnieniem jego kompetencji i doświadczenia w danej dziedzinie prawa. W pierwszej kolejności bierze się pod uwagę mediatorów stałych. Mówiąc o tym, jakie uprawnienia posiada taki specjalista, należy wyraźnie podkreślić, że nie ma on takich kompetencji jak sędzia. Można powiedzieć, że jest to osoba trzecia, która w neutralny sposób ingeruje w spór, by prowadzić rozmowy między stronami, ukierunkowywać je podczas poszukiwań rozwiązania satysfakcjonującego, a jednocześnie zgodnego z obowiązującym prawem.
Specjalista od rozwiązywania konfliktów
Kwestię tego, jakie uprawnienia posiada mediator sądowy, reguluje Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, gdzie w art. 183 ustawodawca wyjaśnia, że osoba ta:
- ma wgląd w akta sprawy,
- otrzymuje dane kontaktowe stron oraz ich pełnomocników,
- kontaktuje się z zainteresowanymi,
- ustala przebieg procedury poszukiwania ugody,
- przygotowuje protokół lub sprawozdanie, do którego będzie miał wgląd sąd,
- redaguje ugodę wypracowaną przez strony.
Ponadto to, jakie uprawnienia posiada mediator sądowy, zależy od specyfiki przypadku, z którym pracuje, co określają oddzielne akty prawne. Można to zobrazować następująco:
- sprawy cywilne – Kodeks cywilny,
- sprawy karne – Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego,
- sprawy nieletnich sprawców – Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich,
- sprawy administracyjne – Kodeks postępowania administracyjnego.
Wytyczne znajdują się także w rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości związanych z przedmiotem prowadzonej sprawy. Jeśli potrzebujesz szczegółowych informacji o tym, jakie uprawnienia posiada mediator sądowy, zapraszamy do Kancelarii Adwokackiej Urszuli Zajko, która od lat z powodzeniem łączy zawód adwokata z mediowaniem.
Dyskretnie, bez osób postronnych
Prawo rodzinne jest dziedziną, w której mediacje znajdują zastosowanie szczególnie często. Na drodze ugodowej można bowiem ustalić podział majątku, wysokość alimentów, sprawy związane z rozwodem bez orzekania o winie. To szczególnie korzystna dla obu stron droga postępowania, która pozwala na uniknięcie przykrych pod względem emocjonalnym eskalacji konfliktu na forum publicznym – obowiązuje tu bowiem zasada poufności, a osoby postronne nie biorą udziału w całym procesie.
Konkluzja: zażegnanie sporu jest możliwe bez udziału sądu
Podsumowując to, jakie uprawnienia posiada mediator sądowy, należy podkreślić, że nie zależą one od tego, czy na drogę polubowną strony weszły z inicjatywy własnej, czy za sprawą skierowania przez sąd. Wynikają natomiast z regulacji dotyczących sposobu wykonywania tego zawodu. W wielu przypadkach wybór tej metody rozwiązywania konfliktów zapewnia komfort psychiczny i umożliwia uniknięcie czasochłonnych formalności, a wyjście z problematycznej sytuacji okazuje się łatwiejsze niż wydawałoby się na pierwszy rzut oka.
