Mediacje pozwalają uniknąć czasochłonnej i wyczerpującej drogi procesowej. Stanowią alternatywę dla sądowego orzekania oraz mogą przynieść stronom wiele korzyści. Pojawia się tu jednak kwestia praktyczna: jakie sprawy nadają się do mediacji? Przyjrzymy się temu w dzisiejszym artykule.

Zamiast sądu

Zanim przejdziemy do tego, jakie sprawy nadają się do mediacji, wyjaśnijmy, czym ona jest. Mediacje, z którymi mamy do czynienia w praktyce adwokackiej, definiowane są jako dobrowolnie podejmowane próby polubownego rozwiązania konfliktu między stronami w satysfakcjonujący dla nich sposób, po to, by uniknąć wchodzenia na drogę sądową – na przykład przy podziale majątku. Wybór tej opcji nie oznacza konieczności przyjęcia ugody, ale stanowi wyrażenie chęci znalezienia konsensusu. Optymalną sytuacją jest ta, w której ugoda zostaje zawarta, ale jeśli się to nie powiedzie, wciąż pozostaje możliwość dochodzenia swoich praw przed sądem.

Na drodze do ugody

Zacznijmy od przyjrzenia się temu, jakie sprawy nadają się do mediacji:

  • rodzinne: ustalenie sposobu sprawowania opieki nad dzieckiem, wysokości alimentów,
  • cywilne: zniesienie współwłasności, podział spadku, kwestie związane z zapłatami,
  • gospodarcze: w przypadku konfliktów między kontrahentami,
  • pracy: rozwiązywanie umów.

Ponadto zaliczymy tu postępowania o charakterze niemajątkowym, a także te dotyczące odpowiedzialności kontraktowej czy deliktowej. Myśląc o tym, jakie sprawy nadają się do mediacji, nie można pomijać aspektu emocjonalnego, który jest tak wyrazisty w prawie rodzinnym, gdzie poruszane są tematy intymne, o dużym ładunku uczuciowym, często bardzo obciążające psychicznie.

miediacja jako ugoda

Na drodze sądowej

Wiedząc, jakie sprawy nadają się do mediacji, możemy przejść do określenia, kiedy ta droga rozwiązania konfliktu okazuje się niedostępna.

Przede wszystkim w zakresie prawa rodzinnego wyłączeniu podlegają tu: przyznanie, odebranie, a także ograniczenie opieki nad dzieckiem; ustalenie ojcostwa, rozwiązanie małżeństwa. Ustawodawca przewidział ponadto 4 okoliczności, w których nie da się uniknąć drogi sądowej:

  • choroba psychiczna – jeśli jedna ze stron nie ma pełnej świadomości podejmowanych przez siebie decyzji (jak w przypadku niepoczytalności, zaawansowanej depresji, a także ubezwłasnowolnienia), konieczna będzie ingerencja sądu;
  • przemoc – w sytuacji, kiedy jedna ze stron była sprawcą przemocy fizycznej lub psychicznej, nie obejdzie się bez ingerencji sądu; ma to na celu ograniczenie negatywnych skutków, których mogłaby doświadczać strona pokrzywdzona;
  • uzależnienia – jeśli jedna z osób jest uzależniona od substancji psychoaktywnych (jak alkohol czy narkotyki), postępowanie odbywa się przed sądem; mediacja staje się dostępna, kiedy uzależniony przejdzie leczenie odwykowe i uzyska pozytywną opinię lekarską na temat swojego stanu zdrowia;
  • warunki recydywy – jeśli opisywane rozwiązanie stosowano już w danym przypadku i nie przyniosło ono pojednania, zaleca się, by zrezygnować z postępowania rozjemczego i skierować wniosek do sądu.

Wyjaśniając to, jakie sprawy nadają się do mediacji, należy wspomnieć, że względów prawnych ugody nie można zawrzeć też wtedy, kiedy dany problem nie podlega jurysdykcji krajowej, dotyczy ubezpieczeń społecznych lub tok postępowania nie należy do drogi sądowej.

Dobry wybór

W Kancelarii Adwokackiej Urszuli Zajko dokładamy wszelkich starań, by proponować naszym Klientom optymalne dla nich rozwiązania. Szczegółowo wyjaśniamy, jakie sprawy nadają się do mediacji, czy w przypadku Klienta można zdecydować się na wybór pozasądowej drogi i jakie korzyści mu to przyniesie. Jest to ważna kwestia, ponieważ, jeśli dana osoba zdecyduje się złożenie wniosku do sądu, w pozwie musi znaleźć się informacja o tym, czy podjęto próbę znalezienia kompromisu w asyście mediatora sądowego. Z praktycznego punktu widzenia warto dopowiedzieć jeszcze, że ta droga jest szybsza i mniej obciążająca finansowo niż tradycyjne postępowanie sądowe. A jeśli dotyczy prawa gospodarczego, przedsiębiorcy dodatkowo biorą pod uwagę „koszty społeczne”, a więc uszczerbek wizerunkowy, który może poważnie wpłynąć na kondycję firmy.

Podsumowanie: jakie sprawy nadają się do mediacji

Podsumowując rozważania o tym, jakie sprawy nadają się do opisywanej metody rozwiązywania konfliktów, podkreślić należy, że te, w których obie strony sporu wykazują chęć ich podjęcia. Brak obopólnej zgody na poszukiwanie polubownego rozwiązania skutkuje tym, że w sporze będzie musiał uczestniczyć sąd.